Een kleine rondvraag in je nabije
omgeving volstaat om vast te stellen dat vandaag de dag zowat iedereen –de één
al wat actiever dan de ander- op sociale netwerksites terug te vinden is. Juist
ja, ik heb het over onder andere Facebook en Twitter. Zelfs diegenen die er
oorspronkelijk niet voor te vinden waren, gaan uiteindelijk door de knieën. Er
leeft zodanig veel op dit soort sites dat afwezigheid haast een sociaal
isolement creëert. Ook ik ben een “facebooker” en ik zou liegen moest ik zeggen
dat ik niet dagelijks een facebook-check zou doen. In mijn ogen is het grote
voordeel dat je contact kan houden met vrienden die je niet dagelijks ziet en
eerlijkheidshalve moet ik zeggen dat ik me ook steeds laat verleiden tot het
kijken naar waar anderen zich zoal mee bezig houden (wat de ene keer al
boeiender is dan de andere).
Ik heb in voorafgaande blogberichten
reeds gesproken over nieuwe media en het Web 2.0, maar na de lesinhoud van
vorige week leek het me interessant eens verder in te gaan op sociale netwerksites,
in het bijzonder op Facebook en Twitter. Ik stelde me de vraag welke pro’s en
contra’s deze communicatie-omgevingen nu effectief inhouden en vond dat wel een
klein onderzoekje waard. De voordelen spreken voor zich: je kan gemakkelijk
contact houden met vrienden, familie en collega’s, maar daarnaast kan je ook
oude vrienden terugvinden. Denk maar eens aan hoeveel vrienden je na de
middelbare school niet uit het oog bent verloren en nu terug mee in contact
bent geraakt via Facebook. Wil je een feestje organiseren of een afspraak maken
met je klasgroep? Uitnodigingen en tientallen sms’jes zijn overbodig, want via
sociale netwerken kan je groepen aanmaken waarvan bepaalde mensen lid kunnen
worden en waardoor je iedereen kan bereiken. Je kan mensen met dezelfde
interesses bereiken en op die manier ook in contact komen met mensen met
verschillende achtergronden. Je kan je werk als musicus of schrijver promoten
en fans op de hoogte houden van je prestaties. Om nog maar te zwijgen van het
feit dat er de mogelijkheid is tot het verkrijgen van verschillende applicaties
waardoor je van op afstand met je vrienden kan gamen.
Niets dan voordelen, zo zou je denken.
Er hebben zich echter ook al gevallen voorgedaan die de keerzijde van de
medaille tonen. Om binnen te geraken op sociale netwerksites moet je een
account aanmaken, waarvoor je bepaalde persoonlijke informatie moet vrijgeven.
Deze toegang tot gegevens kan leiden tot fraude, stalking en
identiteitsdiefstal. Mensen met slechte bedoelingen kunnen jouw identiteit
stelen om zo toegang te krijgen tot bijvoorbeeld je e-mailadres of andere
informatie. In mijn zoektocht stootte ik op twee specifieke verhalen waarbij
het maken van valse profielen onaangename of zelfs nefaste gevolgen had. Het
eerste verhaal betreft het stelen van andermans identiteit. Op de Cornell
University maakten twee individuen een vals profiel aan voor Wendy Purcell, de
vrouw van één van de campusdirecteurs. Onder deze naam verstuurden ze vriendschapsverzoeken
naar verschillende studenten en drongen ze groepen binnen van studenten die
verbonden waren met de school, om zo tot bepaalde informatie te komen. De
situatie escaleerde toen er steeds vaker statusupdates verschenen die expliciet
seksueel getint waren en bovendien waren gesprekken met toekomstige studenten
doorweven van seks en promiscuïteit. Het tweede verhaal is het verhaal waarbij
een zekere Lori Drew een vals MySpace-profiel had aangemaakt waarbij ze zich
voordeed als een 16-jarige jongen. Onder deze identiteit maakte ze contact met
het 13-jarige meisje Megan Meier. Toen Drew op een bepaald moment vreselijke en
harde berichten begon te versturen naar Megan, werd het haar allemaal te veel
en zag ze geen andere oplossing dan zelfdoding.
Deze, en zeker het tweede, zijn
drastische voorbeelden, maar we mogen nu eenmaal niet ontkennen dat deze
situaties voorkomen. Sociale netwerksites hebben vaak wel gebruiksvoorwaarden
en er zijn ook maatregelen om privacy te verzekeren, maar niet alle problemen
kunnen voorzien worden. We mogen niet blind zijn voor de risico’s, ook al zien
we vaak heel wat positieve mogelijkheden.
En positieve mogelijkheden zijn er
zeker! Om de balans in evenwicht te houden, vond ik op de site van CNN een
verhaal van een Amerikaanse student die dankzij één bericht op Twitter zichzelf
uit de gevangenis in Egypte wist te halen. James Karl Buck, student aan de
Universiteit van California-Berkeley, was in het kader van zijn opleiding in
Egypte om een anti-regeringsprotest mee te maken, maar op 10 april 2008 werd
hij samen met zijn vertaler gearresteerd. Onderweg naar het politiebureau
slaagde hij erin via zijn gsm een Twitter-bericht te verspreiden dat slechts
één woord bevatte: “Arrested!”. In slechts enkele seconden waren zijn collega’s
in de Verenigde Staten en zijn vrienden in Egypte op de hoogte van zijn
gevangenschap. Vele mensen die het bericht lazen verspreidden het verder onder
hun eigen vrienden- en kennissengroep op Twitter en Facebook. Daardoor kwam er
in geen mum van tijd redding voor Buck en bij zijn vrijlating stuurde hij
onmiddellijk een nieuwe tweet de wereld in: “Free!”. Voor Biz Stone,
mede-uitvinder van Twitter, is dit dé bevestiging van de voordelen van het
medium:
“It highlights the simplicity and value of a real-time
communication network that follows you wherever you go.”
Nog meer positief nieuws voor de sociale
netwerken: de studie “Digital Youth Project” (Universiteit van Zuid-Californië)
heeft aangetoond dat voortdurende communicatie op sociale netwerken nuttige
vaardigheden ontwikkelen bij jongeren. Omgang met de digitale wereld doet hen
interesses ontdekken, technologische vaardigheden ontwikkelen en sociale normen
hanteren. De studie toont aan dat online actief zijn bij jonge mensen sociale
en technische vaardigheden doet ontstaan die hen helpen om competente burgers
te zijn in het digitale tijdperk. Lisa Tripp, één van de auteurs van het
onderzoek, zegt dat technologie jongeren meer onafhankelijkheid geeft en dat
het hen leert zichzelf beter en correcter uit te drukken.
Twitter en Facebook zijn vandaag de dag
dé fora waarop ogenschijnlijk zowat alles kan gezegd worden. Jan met de pet kan
posten wat hij zonet heeft gegeten, de mensen met een duidelijke stelling over
een bepaald onderwerp kunnen deze meedelen, maar ook de journalisten kunnen er
gebruik van maken om bijvoorbeeld nieuws te verspreiden of om zichzelf te
promoten. Heel wat journalisten maken tegenwoordig een twitter- en/of
facebookaccount aan, wat hen een grote vrijheid geeft. Hierbij stel ik me de
vraag hoe ruim iemands macht op dergelijke sites reikt? Kan zomaar alles worden
gezegd? En zoniet, op welk punt grijpt men in? Hoe kunnen journalisten het best
omgaan met sociale media en hoe belangrijk is het om privé en professioneel
leven gescheiden te houden?
Recentelijk deed er zich een geval voor
waarbij een onafhankelijke journalist de toegang tot Twitter werd verboden op
vraag van de NBC omdat de journalist de Amerikaanse televisiezender in een
slecht daglicht had gesteld. Guy Adams had een tweet gepost waarin hij kritiek
uitte op het feit dat de NBC de kijkers de indruk gaf dat de Olympische Spelen
nog niet begonnen waren, hoewel dat wel het geval was. De tweet bevatte de
volgende woorden: “The man responsible for NBC pretending the Olympics haven’t
started yet is Gary Zenkel. Tell him what u think!”, aangevuld met het
professioneel e-mailadres van Meneer Zenkel. Twitter ging akkoord met de
schorsing, aangezien de tweet ingaat tegen één van de Twitter-regels, namelijk
dat andermans persoonlijke informatie niet mag worden doorgegeven. Adams verdedigde
zichzelf door te zeggen dat het professionele e-mailadres van Meneer Zenkel
geen persoonlijke informatie is, en hij voegde eraan toe dat het verontrustend
is dat de NBC er in slaagt de twitter-accounts neer te halen van journalisten
die kritisch zijn voor het medium. Niet iedereen is dus altijd even gelukkig
met de grote vrijheid die de sociale netwerksites creëren. Hoewel ik dit een
voorbeeld vind van een mediagrootheid die angst heeft zijn goede naam te
verliezen en geen kritiek kan dulden, vind ik het ergens wel geruststellend dat
er in zekere mate controle is op wat er wordt gezegd. Het is duidelijk dat er
indien nodig kan worden ingegrepen, en ik vermoed dat het in een aantal
gevallen wel nodig zal zijn. Hoe positief deze zee van vrijheid ook lijkt, je
moet er altijd mee oppassen. Woorden zijn snel gezegd en voor je het weet
vallen ze in slechte aarde. Het lijkt me belangrijk op een correcte manier om
te gaan met deze media en twee keer na te denken alvorens je iets post. En in
de functie van journalist lijkt me dat al helemaal aangeraden. Je bekleedt dan
immers toch een voorbeeldfunctie. Jij brengt het nieuws en mensen geloven wat
je zegt. Als je dan te snel dingen de wereld instuurt, kan dat wel eens
onaangename gevolgen hebben.
Verder ben ik van mening dat
journalisten ook een duidelijke scheidingslijn moeten behouden tussen hun privéleven
en hun professionele leven. Hoe sterk deze sociale media openheid op alle
vlakken ook bepleit, al wat je de wereld instuurt kan op één of andere manier
tegen je gebruikt worden. Houd nog voldoende “behind the scenes”, denk ik dan. En
dat is een opmerking die ik in het algemeen heb voor sites zoals bijvoorbeeld Facebook
en Twitter. Het is leuk bepaalde dingen met de mensen te delen –ik doe dat
immers zelf ook-, maar moeten we echt op de hoogte zijn van elke gebeurtenis en
elk moment in het leven van jan en alleman, hoe onbetekenend die activiteiten ook
zijn? Dat lijkt me soms wat van het goede te veel…
Bronnen:
BREEN, Cameron, Facebook
highlights dangers of social networking, 2 februari 2009 (28 oktober 2012);
http://cornellsun.com/section/news/content/2009/02/02/facebook-highlights-dangers-social-networking
GOLDBERG
GOFF, Karen, Social networking benefits
validated, 28 januari 2009 (28 oktober 2012); http://www.washingtontimes.com/news/2009/jan/28/social-networking-benefits-validated/
MASTERS, Sam, NBCFail:
Backlash as Twitter locks out reporter Guy Adams, 31 juli 2012 (28 oktober
2012); http://www.independent.co.uk/news/world/americas/nbcfail-backlash-as-twitter-locks-out-reporter-guy-adams-7987906.html
SIMON, Mallory, Student
‘Twitters’ his way out of Egyptian jail, 25 april 2008 (28 oktober 2012); http://edition.cnn.com/2008/TECH/04/25/twitter.buck/
http://www.nieman.harvard.edu/reports/article/101882/What-Is-Journalisms-Place-in-Social-Media.aspx;
(28 oktober 2012)
http://computer.howstuffworks.com/internet/social-networking/information/pros-cons-social-networking.htm;
(28 oktober 2012)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten